Birma-spoorweg

The railway station at Kanchanaburi (formerly identified as Ban Pong, five kilometres from Nong Pladuk (also known as Non Pladuk) the starting point of the Burma-Thailand railway). Those prisoners of war (POWs) who travelled by train to Thailand from Singapore, detrained at Ban Pong. From there they began their move to their work camps along the railway site. Some travelled short distances by truck, but most walked.Uit: Krijgsgevangene van de Japanners, J.W.B. Winnemuller, Roode Kruis soldaat der Landstorm Afd. Soekaboemi West Java.

Uit: Krijgsgevangene van de Japanners, J.W.B. Winnemuller, Roode Kruis soldaat der Landstorm Afd. Soekaboemi West Java.

Op 20 april kwamen we voor Bangkok aan en moesten uitstappen. Als vee werden we over straat gedreven en ondergebracht in hutten, waarvan het dak tot de grond reikte. Die dag werden we zoet gehouden met registratie en verstrekken van nummers. Gelegenheid om te slapen kregen we niet. Al spoedig merkten we dat de Thaylandsche bevolking ons gunstig gestemd was. Hier werd natuurlijk gebruik van gemaakt en verkochten we wat van onze kleeren. Die zelfde avond zouden we nog vertrekken en volgens zeggen van de Jap, loopende. Wij waren in Thailand om ’n spoorlijn aan leggen en konden als we veel bagage hadden dit achterlaten en zou dit later opgezonden worden. Velen van ons trapten hier in en zagen het nooit meer terug. Later moet dit n.l. gestolen zijn door wie begrijpt men wel.  Voor de tikels, te vergelijken met guldens kon men bananen, eieren, tabak en andere tropische gerechten koopen. Velen waren onvoorzichtig en kochten eten waar vliegen op gezeten hadden, waardoor ze later besmettelijke ziekten kregen. ’s Avonds 6 uur gingen we op stap met 600 man. Het was maanlicht. Om het uur werd halt gehouden en kreeg men 10 minuten rust. Hier en daar was ’n kampong en stonden, alhoewel nacht, toch de bevolking op ons te wachten. Natuurlijk om te handelen, kleeren, ringen enz. Maar ook velen gaven ons gratis bananen of te drinken. Ik herinner me nog een oud moedertje dat ons koekjes verstrekte, toen wij haar geld wilde geven, liep ze weg en zei Oke, oke. Met dit woord werden we door jong en oud begroet. Toen we vertelden in gebaren taal dat we van Djawa kwamen, kregen velen de tranen in de oogen en zeiden dan “ nippon no good”. 

Zoo sukkelden we dan weer verder en kwamen ’s morgens 8 uur in ’n tentenkamp aan, waar we rijst met een stukje gezouten vleesch kregen. Daarna konden we gaan slapen in de tenten op de grond. Gelukkig was het nog in de droge moesson. De eerste dagen kon men merken dat we nog in het bewoonde gedeelte van Thayland was. Na 2 nachten geloopen te hebben kregen we een nacht rust. Enkele Jappen vergezelden ons op zoo’n nachtelijke marsch en word ons medegedeeld dat men in den vervolge met niet minder als 10 man mocht loopen, met het oog op wilde beesten en overvallen door roovers. Het gedeelte waar we nu door moesten woonden geen menschen meer en was rimboe. Wegen waren er niet meer, alleen ’n Olifantenpad. Thailand is n.l. het land van de Witte Olifant. De eerste dagen zag men veel olifanten, getemd natuurlijk. Ook hun papiere geld en tempels zijn versierd met olifantenkoppen. Voor de Thaylander is ’n Olifant een heilig dier. Aan zoo’n nachtelijk tocht scheen maar geen eind te komen. De stoet van menschen was soms kilometers lang. Velen waren erg onvoorzichtig en bleven na zoo’n rust van 10 minuten slapen en kwamen ’s morgens niet of zeer laat aan op de plaats waar we voor die dag bleven. Bij mijn groep zij enkele menschen hun ransel afgeroofd en kwam dan de Jap. soldaat  er bij als die roover allang het bosch in was. Een jongen van ons, die zich verzette tijdens zoo’n overvallers gewond door een soort kapmes. Ook kregen velen dysenterie onderweg en bleven dan in het kamp achter. Hoe lang we nog moesten loopen en waar we heen liepen was onbekend. Volgens het sterrenbeeld liepen we in Noordelijke richting. Na de vijfde nacht kregen we weer een nacht rust en mocht men van de Jappen niet meer als een pakje meedragen voor de volgende nachten. Er vielen weer klappen en was de Jap zeer ontstemd over het te groote aantal zieken, die dysenterie hadden. Hierna hebben we nog 3 nachten geloopen en kwam toen aan in Ein Sajo, ’n barakkenkamp gelegen aan de rivier.  De laatste nachten moest men vele kameraden ondersteunen en moed inpompen, sommige waren fatalisten geworden door de groote vermoeienissen en hadden het liefste ergens zin het bosch willen blijven liggen. Dit zou voor hun de dood betekend hebben want meerder malen hoorden we ’s nachts het gebrul van tijgers of panters. Zelf vermoeid en verslapt door ’n 14 dagen lange reis  heb ik toch God zij dank, het eindpunt gehaald. 160 EM was te voet afgelegd. Daar we nu hoog in de bergen waren was hier de natte tijd al ingetreden schijnbaar. Overal waar de zon kwam, alles modder. Van de 600 man waar we mee vertrokken waren, hadden slechts ± 370 man het eindpunt bereikt.

NIOD, 400 Indische Collectie, 2588 Winnemuller, J.: Java: Soekaboemi, Tjimahi, Batavia Soerabaja; Japan: Yokaichi.